• ฝาท่อแมนโฮลเหล็กหล่อสามารถแบ่งได้หลายแบบตามลักษณะและคุณสมบัติต่าง ๆ ครับ หลัก ๆ ที่ใช้ในการแบ่งประเภท มีดังนี้

  1. แบ่งตามรูปร่าง (Shape)

  • ฝาท่อกลม (Circular Manhole Cover): เป็นแบบที่พบเห็นได้บ่อยที่สุดบนท้องถนน ข้อดีคือฝาจะไม่สามารถตกลงไปในท่อได้ไม่ว่าจะหมุนไปในทิศทางใด
  • ฝาท่อสี่เหลี่ยม (Square/Rectangular Manhole Cover): มักใช้ในบริเวณทางเท้า พื้นที่จอดรถ หรือในโครงการที่ต้องการความกลมกลืนกับพื้นผิวที่เป็นสี่เหลี่ยม

  2. แบ่งตามวัสดุเหล็กหล่อ (Cast Iron Material)

  ฝาท่อแมนโฮลเหล็กหล่อหลักๆ จะผลิตจากวัสดุ 2 ชนิด

  • เหล็กหล่อเหนียว (Ductile Iron หรือ Spheroidal Graphite Cast Iron): เป็นที่นิยมมากที่สุดในปัจจุบัน เนื่องจากมีความแข็งแรงสูง ทนทานต่อแรงกระแทกและแรงอัดได้ดี มีความยืดหยุ่นสูง รับน้ำหนักได้มาก (ตั้งแต่ ตัน ถึง ตัน) และมีน้ำหนักเบากว่าเหล็กหล่อสีเทา
  • เหล็กหล่อสีเทา (Grey Cast Iron) เป็นวัสดุแบบดั้งเดิม มีความแข็ง แต่เปราะกว่าเหล็กหล่อเหนียว และมักแตกหักได้ง่ายเมื่อได้รับแรงกระแทกหรือแรงอัดสูงๆ

  3. แบ่งตามระดับการรับน้ำหนัก (Load Capacity)

  นี่เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดในการเลือกใช้ ซึ่งมักแบ่งตามมาตรฐานสากล (เช่น EN 124) หรือตามการใช้งาน โดยจะระบุเป็นหน่วยน้ำหนัก (ตัน)

  • Light Duty (รับน้ำหนักต่ำ) มักจะรับน้ำหนักได้ประมาณ ตัน เหมาะสำหรับพื้นที่ที่ไม่มีรถยนต์ผ่าน เช่น ทางเท้า ทางจักรยาน สวนสาธารณะ
  • Medium Duty (รับน้ำหนักปานกลาง) มักจะรับน้ำหนักได้ประมาณ ตัน เหมาะสำหรับ พื้นที่จอดรถ รถเก๋ง รถกระบะ หรือถนนในซอยที่ไม่รับรถบรรทุกหนัก
  • Heavy Duty (รับน้ำหนักสูง) มักจะรับน้ำหนักได้ตั้งแต่ ตัน ถึง ตัน ขึ้นไป เหมาะสำหรับ พื้นถนนทั่วไป ที่มีรถบรรทุกหรือรถขนาดใหญ่สัญจร

  4. แบ่งตามคุณสมบัติการใช้งานเพิ่มเติม

  นอกจากนี้ยังมีรุ่นที่มีคุณสมบัติเฉพาะทาง เช่น

  • ฝาท่อแบบทึบ (Solid Manhole Cover): ใช้ปิดบ่อพักหรือท่อระบายน้ำที่ต้องการป้องกันกลิ่น, สัตว์, หรือสิ่งแปลกปลอมตกลงไป มักมีร่องหรือติดตั้ง ยางกันกลิ่น/กันน้ำ
  • ฝาท่อแบบตะแกรง (Grated Manhole Cover): มีช่องหรือรูระบายน้ำ มักใช้เป็น ตะแกรงระบายน้ำฝน บนถนนหรือรางระบายน้ำ (บางรุ่นเป็นแบบราง V-Gutter)
  • ฝาท่อแบบมีบานพับ/ล็อค: เพื่อความสะดวกในการเปิดซ่อมบำรุง หรือเพื่อป้องกันการโจรกรรมและการเปิดโดยไม่ได้รับอนุญาต

   

     ฝาท่อแมนโฮลเหล็กหล่อมี หลากหลายรุ่นและขนาดมาก เนื่องจากผู้ผลิตแต่ละรายมีรหัสรุ่นของตัวเอง และมีการผลิตเพื่อรองรับขนาดบ่อพักมาตรฐานหลายขนาด รวมถึงระดับการรับน้ำหนักที่แตกต่างกัน

โดยทั่วไปแล้ว "รุ่น" ของฝาท่อจะถูกจำแนกหลักตาม รูปทรง และ ระดับการรับน้ำหนัก (Load Capacity)

1. ขนาดที่พบได้บ่อย (ขนาดช่องเปิดภายใน)

ขนาดของฝาท่อจะถูกกำหนดตามขนาดของช่องเปิดของบ่อพัก (Open Channel Size) ซึ่งโดยทั่วไปจะใช้หน่วยเป็นมิลลิเมตร (มม.) หรือเซนติเมตร (ซม.)

ส่งออกไปยังชีต

หมายเหตุ: นอกจากขนาดช่องเปิดแล้ว ยังมีขนาดรวมของฝาและเฟรมด้านนอกที่ใหญ่กว่าขนาดช่องเปิดเสมอ

2. การจำแนกรุ่นตามการรับน้ำหนัก (Load Capacity)

"รุ่น" ที่สำคัญที่สุดคือรุ่นที่จำแนกตามความสามารถในการรับน้ำหนัก ซึ่งอ้างอิงตามมาตรฐานสากล เช่น EN 124 เพื่อให้เหมาะสมกับการใช้งานในพื้นที่ต่างๆ ดังนี้:

ส่งออกไปยังชีต

3. รหัสรุ่นเฉพาะจากผู้ผลิต

ผู้ผลิตแต่ละรายจะมีการกำหนดรหัสรุ่นสินค้า (Model Number) ของตนเอง ซึ่งมักประกอบด้วยข้อมูลเกี่ยวกับรูปร่าง ขนาด และน้ำหนักบรรทุก เช่น:

• รหัสตัวอักษร: เช่น MH-03 (รุ่น 03), SS-5 (รุ่น 5), หรือ R800-250 (R=กลม, 800=ขนาด 800 มม., 250=รับน้ำหนัก 25 ตัน)
• ชื่อเรียกเฉพาะ: เช่น รุ่นมีบานพับ, รุ่นกันกลิ่น, รุ่นฝาตะแกรงรางวี เป็นต้น

ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า ไม่มีจำนวนรุ่นที่ตายตัว แต่จะมี ขนาดมาตรฐาน และ ระดับการรับน้ำหนักมาตรฐาน ที่เป็นที่ยอมรับและใช้กันอย่างแพร่หลายในอุตสาหกรรมก่อสร้างครับ